ازدشمن بیشتربدانیم
شیطان دشمن قسم خورده ماست ؛ سعی دارم اگر خدابخواهد ازاین دشمن بگویم تاکمتردردام های پهن شده اش قرارگیریم . پس با یک یاعلی همراه شواگر دوست داری ( قسمت اول )
معنای لغوی واصطلاحی
واژه شيطان از لغت عبراني «هاشتيطن»- به معني مخالفت و دشمني- و يا از لفظ سرياني گرفته شده است. واژه شيطان مشتق از شطن است، «شطن» به معني ريسمان درازي است كه محكم تابيده شده و به وسيله آن آب را از چاه ميكشند و چهارپايان را بدان ميبندند يا بر وزن فيعال از “شطن” مشتق است و يا از ماده «شطن شطونا» به معني دور شدني آمده است يا شيطان بر وزن فعلان صيغه مبالغه به خاطر زياده روي در نابودي ديگري دانست. صاحب لسان العرب درباره اين واژه ميگويد: شيطان مفرد “شياطين” است و “شطن” به معني طول، امتداد، دوري و پليدي و ناخوشايندي چهره و غضب و رقت و باريكي و ناپيدايي آمده است و اسم فاعل آن «شاطن» به معني خبيث و پست است. و عده اي از دانشمندان شيطان را از ريشه “شاط” به معني هلاك و تباه شدن و احتراق ميدانند كه نميتوان اين نظريه را كاملاً درست شمرد و اهل تحقيق اين قول را قبول ندارند. يا از ماده «شاط شيط» بر وزن فعلان به معني هلاك شدن است. 1
1{ رقيه يعقوبي، دنياي شگفت جن ابليس شيطان، ص 74}
به عقيده طبرسي و راغب و ابن اثير و ديگران نون شيطان اصل كلمه است و آن از شطن يشطن
مي باشد، چنانكه سه دانشمند فوق و جوهري گفته اند به معني دور شدن است. “شَطَنَ عَنْهُ: بَعُدَ” علي هذا به معني دور شده از خير است چنانكه در “مجمع البعيد من الخير” گفته است. به قول بعضي نون آن زايد و اصل آن از شاط يشط است و آن به معني هلاكت يا شدت غضب است (نهايه)، ولي محققين اين قول را قبول ندارند. به نظر نگارنده، شيطان وصف است نه اسم خاص و آن روح شرير و به مناسبت دوري از خير و از رحمت حق تعالي وصف شيطان بر او اطلاق شده است.2
2{ علي اکبر قرشي، قاموس قرآن، تحت لغت شيطان }
بنابراين وزن آن فعلان است و وجه تسميه نيز ظاهر است. در مجمع السلوك گفته است كه شيطان آتشي است ناصاف كه آميخته به تاريكي كفر است در جسم و روان آدمي مانند جريان خون روان است. علماء در تفسير اين لفظ از آيه مباركه استفاده کرده اند « وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نِبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الإِنسِ وَ الْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلَي بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا وَ لَوْ شَاء رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَ مَا يَفْتَرُونَ» 3
3{ سوره انعام، آيه 112}
در لغت نامه دهخدا تحت عنوان شيطان آمده است: شيطان هر سركش و نافرمان از مردم و پري و ستور و جز آن. (از منتهي الارب) نافرمان و متمرد (فرهنگ فارسي معين) (از اقرب الموارد) شيطان: ابليس. از ماده شطن شطوناً، يعني دور شد دور شدني. برخي گفته اند از مادة شاط شيطاً ميباشد كه به معني هلاك شدن است.4
4{ لغت نامه دهخدا، تحت كلمه شيطان }
معنای شیطان در یهودیت
در لغت به معنای «دشمن» یا «تهمت زننده» است .
وهمینطور نام فرشته‌ای است که مؤمنین را مورد محک قرار می‌دهد. شیطان در یهود به عنوان دشمن خدا شناخته نشده است. بلکه یک خادم خدا است، که وظیفه دارد ایمان بشیریت را مورد آزمایش قرار دهد
معنای شیطان در مسیحیـت
در بسیاری از شاخه‌های مسیحیت، شیطان (در اصل لوسیفر) قبل از آنکه از درگاه خدا طرد شود، یک موجود روحانی یا فرشته بوده که در خدمت خداوندگار بوده است. گفته میشود شیطان از درگاه خداوند به دلیل غرور بیش از حد و خودپرستی طرد شده است. مسیحیان معتقدند شیطان کسی بوده که به انسان گفته است می‌تواند خدا شود، و موجب معصیت اصلی انسان در درگاه خدا شده است. و در نتیجه از بهشت عدن اخراج شده است. از شیطان در کتاب یونانی «دیابلوس» بعنوان (Devil) روح پلید نیز نام برده شده است واژه Devil از فعلی به معنای «پرت کردن» یا «انتقال دادن» نشئات گرفته شده است. که به معنای «تهمت زننده» یا «کسی که به نا حق دیگران را متهم می‌کند» است.. در حالی که لاوی ادعا کرده است که این واژه از زبان سانسکریت مشتق شده و به معنای الهه است
خلاصه :
معنای لغوی شیطان درمفردات راغب :شیطان موجود دوراز رحمت حق
درلسان العرب : شیطان به هرموجود متمرد ونافرمان چه حیوان چه انسان وچه ازطایفه جن ( شیطان متمرد است وفرمان الهی را انجام نداده وسرباززده است )
درتاج العروس : به هر فرد بدخوی وبداخلاق شیطان گفته میشود .
درقرآن کریم واژه شیطان 88مرتبه به کاررفته است .( شيطان به صورت مفرد 70 بار و به صورت جمع شياطين 18 بار آمده است.) که در اکثر موارد مراد ابلیس است وبراساس معناهای سه گانه هم معناشده منجمله درسوره انعام ایه 12
بايد دانست كه “شيطان” اسم عام (اسم جنس) است، در حالي كه “ابليس” اسم خاص (علم) ميباشد، و به عبارت ديگر “شيطان” به هر موجود موذي و منحرف كننده و طاغي و سركش، خواه انساني يا غير انساني ميگويند، و ابليس نام آن شيطان است كه آدم را فريب داد و اكنون هم با لشكر و جنود خود در كمين آدميان است. (ابلیس فرد اکمل شیطان ازطایفه جن است)
ابلیس مشتق شده از بلس وعربی است که به معنای یاس است چراکه ازرحمت حضرت حق مایوس است.البته معنای دیگری برای اودرنظردارند موجودی است که به هیچ وجه درآن خیری نیست گروهی نیزمعتفدندازواژه یونانی دیابولوس مشتق شده معرب وبه معنی موجودی افترازننده سخن چین.
کاربرد شیطان درعرب
برای شیطان 4 مصداق وجود دارد که عبارتند از :
1.كلمه شيطان بر “ميكروبها” اطلاق شده:
به عنوان نمونه امير مؤمنان عليه السلام ميفرمايد، “لا تشربوا الماء من ثلمة الاناء و لا من عروته، فان الشيطان يقعد علي العروه و الثلمه": “از قسمت شكسته و طرف دستگيره ظرف، آب نخوريد، زيرا شيطان بر روي دستگيره و قسمت شكسته شده ظرف مينشيند".5
5{ كليني، اصول كافي، كتاب الاطعمه و الاشربه، باب الاواني }
و نيز امام صادق عليه السلام ميفرمايد: “و لا يشرب من اذن الكوز، و لا من كسره ان كان فيه فانه مشرب الشياطين” 6″از دستگيره و قسمت شكسته كوزه آب مخوريد كه جايگاه آشاميدن شيطانها است".
6{ كليني، اصول كافي، كتاب الاطعمه و الاشربه، باب الاواني }
ونیز پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم خلّلوا لحاكم و قصّوا أظفاركم فإنّ الشّيطان يجري ما بين الّلحم و الظّفر : ريشهاى خود را شانه كنيد و ناخنهاى خود را كوتاه سازيد زيرا شيطان ميان گوشت و ناخن روان است.»( نهج الفصاحة ص460)
مرحوم كليني در كافي از امير المؤمنين عليه السلام نقل كرده كه آن حضرت فرمود: دستمال گوشت را در خانه نگذاريد كه جاي شيطان است، و خاك در پشت در نريزيد كه شيطان آنجا منزل ميكند.7
7{ فروع كافى ج 6 ص 531}
از قول پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله ميخوانيم: “موهاي شارب (سبيل) خويش را بلند مگذاريد، زيرا شيطان آن را محيط امن براي زندگي خويش قرار ميدهد، و در آنجا پنهان ميگردد"! 8
8{ همان }
مصداق دوم: افراد نیرنگ باز ومکار
ازنبی اکرم صلی الله علیه وآله وسلم هیچ کس به قدرت نمیرسد مگرآنکه ازخداونددورشود(قدرت منهای ایمان وقدرت فقط حکومت نیست هرنوع ریاستی راشامل میشود) ومال کسی زیادنمیشودمگرآنکه حساب وکتابش شدیدترشود واعوان وانصارکسی زیادنمیشود مگرآنکه افراد ناباب (شیطان) دوروبرآن زیاد شود .( افراد ناباب که شیطان معرفی شده شامل افراد تملق گووزیرآبزن نیز میباشد)
مصداق سوم: غضب وخشم
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: اِنَّ الغَضَبَ مِنَ الشَّيطانِ وَ اِنَّ الشَّيطانَ خُلِقَ مِنَ النّارِ وَ اِنَّما تُطفَأُ النّارُ بِالماءِ فَاِذا غَضِبَ اَحَدُكُم فَليَتَوَضَّأ؛
خشم از شيطان و شيطان از آتش آفريده شده است و آتش با آب خاموش مى شود، پس هرگاه يكى از شما به خشم آمد، وضو بگيرد.9
9{نهج الفصاحه ص 286 ، ح 660}
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله فرمود: «الحسد شيطان و الغضب شيطان»( حسد شیطان است و غضب شیطان است.)
مصداق چهارم : ابلیس وموجودیت آن
از موارد استعمال اين كلمه در قرآن نيز بر ميآيد كه شيطان به موجود موذي و مضر گفته ميشود، موجودي كه از راه راست بر كنار بوده و در صدد آزار ديگران است، موجودي كه سعي ميكند ايجاد دودستگي نمايد، و اختلاف و فساد به راه اندازد، چنان كه ميخوانيم:
“إِنَّما يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَه وَ الْبَغْضاءَ …،": “شيطان ميخواهد بين شما دشمني و بغض و كينه ايجاد كند …".10
10{ سوره مائده، آيه 91}
ویژگی وصفات ابلیس
در قرآن کریم برخی از اوصاف این موجود شریر به صورت اسم ، وصف و جمله ارائه شده که در مجموع 51صفت رامیتوان برشمرد و ماتنها به 20 مورد اشاره میکنیم :
1_مستکبر. وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکَةِ اسْجُدُو لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلّا إِبْلیسَ أَبى وَ اسْتَکْبَرَ وَ کانَ مِنَ الْکافِرینَ . و (یاد کن) هنگامى را که به فرشتگان گفتیم: «براى آدم سجده (و خضوع) کنید!» همگى سجده کردند; جز ابلیس که سرباز زد، و تکبّر ورزید، و (بخاطر نافرمانى و تکبّرش) از کافران شد.
( سوره بقره آیه 34 ).
2_کافر. إِلّا إِبْلِیسَ اسْتَکْبَرَ وَ کانَ مِنَ الْکافِرِینَ . جز ابلیس که تکبّر ورزید و از کافران بود.
(سوره ص آیه 74).
3_کفور ” ناسپاس “ . إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کانُوا إِخْوانَ الشَّیاطِینِ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ کَفُوراً . چرا که تبذیرکنندگان، برادران شیاطینند; و شیطان در برابر پروردگارش، بسیار ناسپاس بود.
( سوره اسراء آیه 27).
4_ خناس ” بسیار نهان شونده وپنهانی “ من شرالوسواس الخناس .شیطان القاهای بسیار نهانی دارد ازشروسوسه گر بسیارنهان شونده باید به خدا پناه برد (سوره ناس آیه 4).
5_عصّی ” عصیان گر “ . یا أَبَتِ لا تَعْبُدِ الشَّیْطانَ إِنَّ الشَّیْطانَ کانَ لِلرَّحْمانِ عَصِیّاً . اى پدر! شیطان را پرستش مکن، که شیطان نسبت به خداوند رحمان،نافرمان بود. ( سوره مریم آیه 44 )
6_مارد و مَرید ” سرکش و نافرمان ازروی طغیان " وَ حِفْظاً مِنْ کُلِّ شَیْطانٍ مارِدٍ . تا آن را از هر شیطان متمرّدى حفظ کنیم.
( سوره صافات آیه 7 )
إِنْ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلّا إِناثاً وَ إِنْ یَدْعُونَ إِلّا شَیْطاناً مَریداً . آنچه آنان غیر خدا میخوانند
( سوره نساء آیه 117) تنها بتهایى است بى روح و بى اثر یا شیطانى سرکش و ویرانگر.
7_مذموم ” نکوهیده ” . قالَ اخْرُجْ مِنْها مَذْؤُماً مَدْحُوراً لَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکُمْ أَجْمَعینَ . فرمود: «از آن (مقام)، با ننگ و عار و خوارى، بیرون رو! به یقین هر کس از آنها از تو پیروى کند، جهنّم را از شما همگى پر مى کنم. ( سوره اعراف آیه 18 )
8_رجیم ” رانده شده “ . وَ ما هُوَ بِقَوْلِ شَیْطانٍ رَجِیمٍ . این (قرآن) گفته شیطان رانده شده (از درگاه خدا) نیست! ( سوره تکویر آیه 25 ) قالَ فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّکَ رَجِیمٌ . فرمود: «از آن (مقامات) خارج شو، که تو (از درگاه من) رانده شده اى! ( سوره ص آیه 77 ) فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیمِ . هنگامى که قرآن مى خوانى، از شرّ شیطان رانده شده (از درگاه خدا)، به خدا پناه بر و بر او توکل کن. (سوره نحل آیه 98 )
9_مدحور ” رانده “. قالَ اخْرُجْ مِنْها مَذْؤُماً مَدْحُوراً لَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکُمْ أَجْمَعینَ. فرمود: «از آن (مقام)، با ننگ و عار و خوارى، بیرون رو! به یقین هر کس از آنها از تو پیروى کند، جهنّم را از شما همگى پر مى کنم. (سوره اعراف آیه 18 ).
10_ملعون . وَ إِنَّ عَلَیْکَ لَعْنَتِی إِلى یَوْمِ الدِّینِ. و به یقین لعنت من بر تو تا روز قیامت خواهد بود.
( سوره ص آیه 78 ) . وَ إِنَّ عَلَیْکَ اللَّعْنَةَ إِلى یَوْمِ الدِّینِ. و لعنت (و دورى از رحمت حق)تا روز قیامت بر تو خواهد بود. (سوره حجر آیه 35 ) .
11_مُنظَر ” مهلت یافته ” . قالَ إِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرینَ . فرمود: .تو از مهلت داده شدگانى.
( سوره اعراف آیه 15 ) .
12_عَدُوّ ، عَدُو مبین ” دشمن ، دشمن آشکار". أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنِی آدَمَ أَنْ لاتَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ. اى فرزندان آدم! آیا با شما عهد نکردم که شیطان را نپرستید،که او براى شما دشمن آشکارى است؟! ( سوره یاسین آیه 60 ). إِنَّ الشَّیْطانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوّاً إِنَّما یَدْعُوا حِزْبَهُ لِیَکُونُوا مِنْ أَصْحابِ السَّعِیرِ. به یقین شیطان دشمن شماست، پس او را دشمن بدانید; او فقط حزبش را به این دعوت مى کند که اهل آتش سوزان (جهنم) باشند. (سوره فاطر آیه 6) . یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ. اى کسانى که ایمان آورده اید; همگى (در پرتو ایمان) در صلح و آشتى درآیید! و از گامهاى شیطان، پیروى نکنید; که او دشمن آشکار شماست. ( سوره بقره آیه 208 ) . یا أَیُّهَا النّاسُ کُلُوا مِمّا فِی الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَ لاتَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ. اى مردم! از نعمتهاى حلال و پاکیزه اى که در زمین است بخورید; و از گامهاى شیطان، پیروى نکنید; زیرا او، دشمن آشکار شماست.( سوره بقره آیه 168) .
وَ مِنَ الْأَنْعامِ حَمُولَةً وَ فَرْشاً کُلُوا مِمّا رَزَقَکُمُ اللهُ وَ لاتَتَّبِعُواخُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ. (اوست کسى که) از چهارپایان، براى شما حیوانات باربر، و حیوانات کوچک (براى منافع دیگر) آفرید; از آنچه به شما روزى داده است، بخورید; و از گامهاى شیطان پیروى ننمایید، که او براى شما دشمنى آشکار است.
( سوره انعام آیه 142 ) . قالَ یا بُنَیَّ لاتَقْصُصْ رُؤْیاکَ عَلى إِخْوَتِکَ فَیَکیدُوا لَکَ کَیْداً إِنَّ الشَّیْطانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوٌّ مُبینٌ. گفت: «پسرم! خواب خود را براى برادرانت بازگو مکن، مبادا براى تو نقشه (خطرناکى) بکشند; زیرا شیطان، دشمن آشکار انسان است. ( سوره یوسف آیه 5 ) .
13_هم دم بد. وَ الَّذینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ رِئاءَ النّاسِ وَ لا یُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَ لا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ مَنْ یَکُنِ الشَّیْطانُ لَهُ قَریناً فَساءَ قَریناً. و (همان) کسانى که اموال خود را براى نشان دادن به مردم (و ریاکارى) انفاق مى کنند، و ایمان به خدا و روز بازپسین ندارند; (چرا که شیطان، رفیق و همنشین آنهاست;) و کسى که شیطان همنشین او باشد، بد همنشینى انتخاب کرده است. ( سوره نساء آیه 38 ) .
14_خذول ” فروگذارنده انسان “. لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِی وَ کانَ الشَّیْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولاً. او مرا از یادآورى (حق) گمراه ساخت بعد از آن که (یاد حق) به سراغ من آمده بود.» و شیطان همیشه انسان را تنها و بى یاور مى گذارد. ( سوره فرقان آیه 29 ) .
15_مُضلّ مبین ” گمراه کننده آشکار” . قالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ. گفت: به عزّتت سوگند، همه آنان را گمراه خواهم کرد. ( سوره ص آیه 82 ) و همچنین در) سوره قصص آیه 15) .
16_غرور ، فتنه گری ، فریب کاری . فَدَلّاهُما بِغُرُورٍ فَلَمّا ذاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُما سَوْآتُهُما وَ طَفِقا یَخْصِفانِ عَلَیْهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَ ناداهُما رَبُّهُما أَ لَمْ أَنْهَکُما عَنْ تِلْکُمَا الشَّجَرَةِ وَ أَقُلْ لَکُما إِنَّ الشَّیْطانَ لَکُما عَدُوٌّ مُبینٌ. و به این ترتیب، آنها را با فریب (از مقامشان) فرود آورد. و هنگامى که از آن درخت چشیدند، اندامشان [= عورتشان]بر آنها آشکار شد; و براى پوشاندن خود، از برگهاى (درختانِ) بهشتى جامه دوختند. و پروردگارشان آنها را ندا داد که: «آیا شما را از آن درخت نهى نکردم، و نگفتم که شیطان براى شما دشمن آشکارى است؟!. ( سوره اعراف آیه 22 ) . یا بَنی آدَمَ لایَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطانُ کَما أَخْرَجَ أَبَوَیْکُمْ مِنَ الْجَنَّةِ یَنْزِعُ عَنْهُما لِباسَهُما لِیُرِیَهُما سَوْآتِهِما إِنَّهُ یَراکُمْ هُوَ وَ قَبیلُهُ مِنْ حَیْثُ لاتَرَوْنَهُمْ إِنّا جَعَلْنَا الشَّیاطینَ أَوْلِیاءَ لِلَّذینَ لایُؤْمِنُونَ. اى فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد، آن گونه که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون کرد، و لباسشان را از تنشان بیرون ساخت تا عورتشان را به آنها نشان دهد. چه این که او و طایفه اش شما را مى بینند از جایى که شما آنها را نمى بینید; (امّا بدانید) ما شیاطین را اولیاى کسانى قرار دادیم که ایمان نمى آورند. ( سوره اعراف آیه 27) . فَوَسْوَسَ إِلَیْهِ الشَّیْطانُ قالَ یا آدَمُ هَلْ أَدُلُّکَ عَلى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَ مُلْکٍ لایَبْلى. ولی شیطان او را وسوسه کرد و گفت:(ای آدم!آیا می خواهی تو را به درخت زندگی جاوید، و ملکی بی زوال راهنمائی کنم؟! ( سوره طه آیه 120 ).
17_وعده کاذب و برانگیختن آرزو. یَعِدُهُمْ وَ یُمَنِّیهِمْ وَ ما یَعِدُهُمُ الشَّیْطانُ إِلّا غُرُوراً. شیطان به آنها وعده ها (ى دروغین) مى دهد; و به آرزوها، سرگرم مى سازد; در حالى که جز فریب و نیرنگ، به آنها وعده نمى دهد. ( سوره نساء آیه 120) .
18_دعوت گری به سوی جهنم . وَ إِذا قِیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَیْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ کانَ الشَّیْطانُ یَدْعُوهُمْ إِلى عَذابِ السَّعِیرِ. و هنگامى که به آنان گفته شود: «از آنچه خدا نازل کرده پیروى کنید.»، مى گویند: «نه، بلکه ما از چیزى پیروى مى کنیم که پدران خود را بر آن یافتیم.» آیا حتّى اگر شیطان آنان را دعوت به عذاب آتش فروزان کند (باز هم تبعیّت مى کنند)؟!
(سوره لقمان آیه ۲۱) .
19_سفیه ونادان . دراینجا قرآن اززبان جنیان ابلیس را نادان معرفی نموده وانه کان یقول سفیهنا علی الله شططا. و اینکه سفیه ما (ابلیس) درباره خدا سخنان ناروا می گفت . ( سوره جن آیه 4)
20_موجودی ضعیف وگوینده کلام بی اساس وبی پایه . الذین امنوایفاتلون فی سبیل الله والذین کفروایقاتلون فی سبیل الطاغوت فقاتلوااولیاء الشیطان ان کیدالشیطان کان ضعیفا. اهل ایمان درراه خداو کافران درراه شیطان جهادمیکنندپس شما مومنان بادوستان شیطان بجنگید وازانان بیم مکنید که مکر شیطان بسیارسست وضعیف است . ( سوره نساء آیه 76). وکذلک جعلنا لکل نبی عدواشیاطین الانس والجن یوحی بعضهم الی بعض زخرف القول غروراولوشاءربک مافعلوه فذرهم ومایفترون .اینچنین دربرابرهرپیامبری دشمنی ازشیاطین جن وانس قراردادیم آنهابطورسری سخنان فریبنده وبی اساس به یکدیگرمیگفتندواگرپروردگارت میخواست چنین نمیکردندبنابراین انهاوتهمتهایشان رابه حال خود واگذار. ( سوره انعام آیه112)
ادامه دارد
