حیات طیبه دوم
همه چیز آخرت است!
امیرالمؤمنین می‌فرماید: «الدّنیا رأس کلّ خطیئة»؛ دنیاطلبی ریشه و مرکز اصلی همه خطاهای ماست که در زندگی جمعی ما، در زندگی فردی ما، این خطاها اثر می‌گذارد…
بسم الله الرحمن الرحیم
وقتی زندگیمون رنگ و بوی حیات طیبه رو میگیره که بدونیم دقیقا کجا هستیم و قراره چی کار کنیم و کجا بریم!؟ وقتی این چیزها رو ندونیم تبدیل میشیم به یه ادم گیج و منگ که اصلا نمیدونه چی کار میکنه و برای چی این کار رو انجام میده یا نمیده…. حالا در قرآن و روایات بارها و بارها موقعیتی که درش هستیم رو برامون تشریح کردند و بهمون گفتند که اینجا واقعا ماهیتش چی هست و چی نیست. وقتی میتونیم عملکرد و رفتار درستی و یا بهتر بگیم حیاتی طیب داشته باشیم که درک درستی از ماهیت این دنیا داشته باشیم.
در قرآن کریم به شیوه‌های مختلفی به این موضوع اشاره شده است، می فرماید: يا قَوْمِ إِنَّما هذِهِ الْحَياةُ الدُّنْيا مَتاعٌ وَ إِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دارُ الْقَرار (غافر/39) دنیا یه کالای ناچیزه و این آخرت است که محل استقرار و قرار یافتن است. وَ ما هذِهِ الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوانُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ (عنکبوت/64) اصلا اون چیزی که زنده است و حیات داره آخرته و دنیا جز بازی و سرگرمی نیست.
خداوند در قرآن هم با مثال هایی ماهیت این دنیا رو برامون آشکارتر کرده است و می فرماید: وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشيماً تَذْرُوهُ الرِّياحُ وَ كانَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ مُقْتَدِرا (کهف/45) مثل این دنیا مثل آبیه که از اسمون میاد و گیاه رو رشد میده و بعد اون گیاه خشک میشه و توسط باد پراکنده میشه و یا می فرماید: إِنَّما مَثَلُ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَ الْأَنْعامُ حَتَّى إِذا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّيَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَيْها أَتاها أَمْرُنا لَيْلاً أَوْ نَهاراً فَجَعَلْناها حَصيداً كَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُون (یونس/24) مثل زندگی دنیا مثل این میمونه که آبی از اسمون بیاد و گیاه رو رشد بده و همه انسان ها و چارپایان ازش بخورن، اصلا یه جوری بشه که این زمین آراسته بشه طوری که هر کسی ببینه کیف میکنه و اهل دنیا فکر میکنن به به چه قدرتی دارن تا این که فرمان خدا بیادو طوری نابود بشن که گویا از اول هم هیچی هیچی نبوده. یعنی بابا حواستون باشه این چیزهایی که از این دنیا به چشمتون میاد، فقط به چشمتون میاد، هیچی هیچیه، خالیه، این هایی که ازش میبینید، نیست!!
از طرف دیگه ادبیات قرآن در برخورد با افرادی که دنبال حیات دنیا هستند انقدر شدیده و لحن توبیخی نسبت بهشون داره که هر انسان مومنی رو به فاصله گرفتن از اون توبیخ ها، یعنی فاصله گرفتن از دنیا ترغیب میکنه، می فرماید: مَنْ كانَ يُريدُ الْحَياةَ الدُّنْيا وَ زينَتَها نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمالَهُمْ فيها وَ هُمْ فيها لا يُبْخَسُون (هود/15) هر کسی زندگی دنیا و زینت دنیا رو بخواد تموم و کمال به نتیجه اعمالش میرسه و اصلا براش کم هم نمیذاریم، یعنی این که حالش رو جا میاریم! و یا می فرماید: أُولئِكَ الَّذينَ اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْصَرُون (بقره/86)؛ آنانی که آخرت رو به دنیا می فروشند عذابشون رو تخفیف نمیدیم و یاریشون نمیکنیم.
بنابراین تاکیدات قرآن مکررا بر شناخت ماهیت واقعی دنیاست که ادم ها بدونید دنیا هیچی نیست، قرار و زندگی و حیات واقعی این نیست، پس دلبسته هیچی نشید و البته ضمن معرفی ماهیت واقعی این دنیا می فرماید: وَ ابْتَغِ فيما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصيبَكَ مِنَ الدُّنْيا …. (قصص/77) با آنچه خدا به تو داده است آخرت رو جستجو کن و فراموش نکن که چه بهره‌ایی از این دنیا باید ببری،… یعنی همه این دنیا رو باید در خدمت آخرت بکار ببری، همه اش رو در جهت زندگی اخروی شکل بدی.
در احادیث و روایات از اهل بیت علیهم السلام هم ماهیت واقی دنیا بارها مورد تاکید قرار گرفته است، حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرمایند: “اگر دنیا و لذتهای فانی آن به اندازه بال مگسی در نزد خداوند ارزش داشت شربت آبی از آن به کافر نمی نوشانید". بنابراین چون دنیا اهمیت نداره خدا اون رو به کافر هم میده. ایشان در حدیث دیگری می فرمایند: “الدنيا حرام على اهل الاخره و الاخره حرام على اهل الدنيا و الدنیا و الاخره حرام على اهل الله"؛ دنیا بر اهل آخرت، حرام است و آخرت بر اهل دنیا حرام است و دنیا و آخرت، بر اهل خدا حرام‌اند. همچنین ایشان در حدیث دیگری می‌فرمایند: ” الدنیا ملعونه ملعون ما فیها الا ما ابتغی به وجه الله عزوجل"، دنیا و آنچه در آن است، لعنت شده است، مگر آنچه با آن رضای خدای سبحان را جویند. بنابراین حیات طیبه که حیاتی زنده و واقعی است حیاتی است که آخرت محور است، و دنیا در آن ارزش و اعتباری ندارد و دنیا تنها، ظرفی است که رسیدن به آخرت را محقق می‌کند و وسیله ای است که باید از آن برای تحقق هدف بهره برد نه این که در آن ماند و غرق شد. بنابراین در حیات طیبه دنیا اصالتی از خود ندارد و زمانی ارزش می یابد که در راستای تحقق و کسب آخرت بکار گرفته شود و اگر غیر این بود و واقعا دنیا به خودی خود اصالتی برای خودش داشت حتما و حتما خدا آن را از کافران به خودش دریغ میکرد ولی خدا از دنیا به آن ها هم داد و آن ها، شیفته همین دنیای فانی شدند.
امیرالمومنین، حضرت علی علیه السلام در حدیثی می فرمایند: ” اما بهترین خوردنیهای دنیا عسل است که آن استفراغ دهان زنبور عسل است و لذیذترین نوشیدنیهای دنیا آب است که از قعر خاک و دل زمین بدست می آید و بهترین بوئیدنیهای دنیا مشک است که خون ناف آهوست و بهترین پوشیدنیهای دنیا ابریشم است که لعاب دهان کرم ابریشم است و ……. و عالی‌ترین وسایل سواری در میان چهارپایان اسب است که آنهم کشنده صاحب خود است و بهترین شنیدنی‌های دنیا هم موسیقی است که آنهم از بزرگترین معاصی خداوند است.پس ای جابر دنیائی که دارای چنین مشخصاتی است شخص عاقل نباید برای آن آه بکشد:، جابر گوید پس از شنیدن این سخنان از زبان مولا (ع) دیگر دنیا برایم ارزشی نداشت.
.
و این خیلی خیلی بده که ما صبح تا شبمون برای دنیا میدویم بدون این که ببینیم واقعا در پی این همه دویدن چه نتیجه اخروی عاید ما خواهد شد، اون هایی هم که آخرت طلبند میخورند و میپوشند و اهل معاشرتند اما فرقشون با بقیه اینه که اون ها همه این کارها رو در راستای آخرتشون جهت دادن و برده این چیزها نیستن، اما دنیا طلب ها، برده همین چیزهای بی ارزش شده اند. و افسوس و صد افسوس که به بیان قرآن، اکثر مردم، دنیا را بر آخرت ترجیح میدهند:
بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَيَوةَ الدُّنْيَا/ وَ الاَْخِرَةُ خَيرٌْ وَ أَبْقَى(اعلی/17-16)، با این وجود شماها تحت تاثیر دنیا قرار میگیرد در حالی که اخرت بهتر و باقی‌تر است.
خواستم مصادیقی رو بنویسم، و یا احادیث بیشتری رو قید کنم ولی به این نتیجه رسیدم که بهتره کلا ما طرح موضوع کنیم و توی یک هفته ای که فرصت هست تا گذاشتن مطلب جدید، شما احادیث و روایات بیشتری رو مطرح کنید، مصادیقش رو در روزمره های زندگی‌هامون عنوان کنید و بحث رو بسط بدید و از همه مهمتر پیشنهادهاتون رو بگید که چه جوری میشه آخرت محور بود نه دنیاگرا و…
می تونید از کتاب ها و یا سخنرانی‌هایی که در این موضوع از علماء و بزرگان شنیده اید و یا اون چیزی که ناشی از تفکر و اندیشه خودتون پیرامون این موضوع هست استفاده کنید. منتظر نظرات ارزشمندتون هستیم. یا علی.
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم
منابع:
قرآن کریم/ نهج الفصاحه ترجمه علی اکبر مظاهری/ بحارالانوار جلد 17/
