baran

روزی قاضی عبدالجبّار در بغداد در مجلس خود بود و بسیاری از علمای بزرگ شیعه و سنّی در آن مجلس حضور داشتند، در این هنگام شیخ مفید وارد مجلس شد و در پائین مجلس نشست و پس از مدتی به قاضی رو کرد و گفت: من از تو در حضور علماء سؤالی دارم؟
قاضی گفت بپرس.
شیخ مفید فرمود: شما در مورد این حدیث چه می‌گوئید که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در #غدیر فرمود: مَنْ کُنْتُ مولاه فعلی مولاه ،کسی که من رهبر او هستم پس علی رهبر اوست.
آیا این حدیث، مسلم و صحیح است که پیامبر در روز غدیر فرموده است؟

?قاضی گفت آری، حدیث صحیح می‌باشد.
?شیخ مفید فرمود: منظور از کلمه مولی چیست؟
?قاضی گفت: مولی به معنی اولی و بهتر است.

?شیخ مفید فرمود: پس این اختلاف و خصومت بین شیعه و سنّی چیست؟ (با اینکه پیامبر علی را برتر از دیگران معرفی نموده است).

 قاضی گفت: این حدیث، روایت است، ولی خلافت ابوبکر دِرایت (و از روی اجتهاد و درک) می‌باشد، و انسان عادل روایت را همتای درایت قرار نمی‌دهد (یعنی درایت مقدّم است).

شیخ مفید فرمود: شما درباره این فرمایشات پیامبر چه می‌گوئید که به علی علیه السلام فرمود: حَرْبُک حَرْبی وَسلمُکَ سِلْمی (جنگ تو جنگ من است، و صلح تو صلح من است).
قاضی گفت: این گفتار براساس حدیث صحیح است.

شیخ مفید فرمود: نظر شما درباره اصحاب جمل (که به جنگ علی(ع)آمدند مانند طلحه و زبیر و…) چیست؟
قاضی گفت: ای برادر آنها توبه کردند.

شیخ مفید فرمود: ای قاضی جنگ آنها دِرایت و (حتمی) بوده است ولی توبه کردن آنها روایت شده است و تو در مورد حدیث غدیر گفتی روایت معادل درایت نیست (و درایت مقدم می‌باشد).

قاضی از پاسخ به شیخ مفید عاجز و درمانده شد، سر در گریبان فرو برد و سپس گفت تو کیستی؟
شیخ مفید جواب داد من خدمتگذار تو محمد بن محمد بن نعمان حارثی هستم. قاضی از مسند قضاوت برخاست و دست شیخ مفید را گرفت و بر آن مسند نشانید و گفت: اَنْتَ المفیدُ حقا براستی که تو انسان مفید (و سود بخشی) هستی.

چهره‌های علمای بزرگ مجلس درهم‌ کشیده شد، وقتی قاضی ناراحتی آنها را دریافت به آنها رو کرد و گفت: ای علماء این مرد (شیخ مفید) مرا مجاب کرد و در پاسخ او عاجز شدم، اگر کسی از شما قادر به جواب او هست، اعلام کند تا او را بر مسند بنشانم و شیخ مفید به جای خود بنشیند، هیچ کس جواب نداد و این موضوع شایع گردید و علت نام گذاری او به مفید از همین جا سر چشمه گرفت.

مستدرك سفينة البحار نویسنده : النمازي، الشيخ علي جلد : 8 صفحه : 349

قال سید ابن طاووس فی اقبال : ورایت فی بعض تصانیف اصحابنا العجم رضوان الله علیهم ، انّه یستحب ان یزارمولانا الرضا علیه السلام یوم ثالث وعشرین من ذی القعده من قرب او بعدببعض زیارات المعروفه اوبمایکون کالزیارة من اروایة بذلک 

لقب رئوف
این لقب در زیارتنامه‌ای از امام جواد (ع)  نقل است: “سلام بر شما ای امام رئوف”

رئوف یعنی انسان مهربان و اهل بخشش.

رئوف با رحیم (یعنی بخشنده و مهربان) از ۳ جهت فرق می‌کند لذا مهمتر از رحمت است:

1. رئوف، بخشش و رحمتی است که بسیار زیاد است و حدّ و حصر ندارد.
2. رأفت رحمت و بخششی است که نصیب انسان گرفتار می‌شود. 
3. رأفت رحمتی است که ملایم نفس است یعنی نفس انسان آن را دوست دارد و در آن ذرّه‌ای کراهت و ناپسندی وجود ندارد.

امام رضا (ع)، امام رئوف است یعنی رحمت او بسیار است، مطابق و ملایم نفس انسان است و شامل افراد گرفتار می‌شود.

لقب عالم آل محمد 
حضرت امام کاظم (ع)  می‌فرمایند: “مکرّر از پدرم حضرت صادق شنیدم که فرمودند: عالم آل محمّد در صلب تو قرار دارد، ای کاش‎ ‎من زمان او را درک می‌کردم، نام او هم نام جدّم حضرت علی بن ابیطالب است”

در کتاب عیون اخبار الرضا، أبی نصر بزنطی می‌گوید: در متنی از امام رضا (ع) خواندم که اینگونه نوشته بود:
“برسانید به شیعیان من که زیارت من نزد خداوند معادل هزار حجّ و هزار عمره است”
خیلی تعجّب کردم و شرفیاب محضر امام جواد شدم و عرض کردم یعنی هزار حج و هزار عمره؟
امام فرمودند: به خدا قسم همین‌طور است.
بعد فرمودند: بلکه معادل یک میلیون حجّ برای کسی است که با معرفت شرفیاب محضر حضرت رضا شود. 

حضرت امام علی (ع)  فرمودند: “بزودی مردی از فرزندانم در خراسان بوسیله زهر جفا به شهادت می‌رسد، اسم او اسم من است، اسم پدر او اسم موسی بن عمران است. بدانید که هرکس او را در غربتش زیارت کند خداوند گناهان گذشته و آینده‌اش را می‌بخشد، اگرچه به عدد ستارگان و قطره‌های باران و برگ‌های درختان باشد.”

مقصود از این حدیث این نیست که ما برویم هر کاری دلمان خواست انجام دهیم، بعد به زیارت امام رضا برویم. این مسخره کردن است.
مراد اینست که اگر احدی حتی به اندازه قطره‌های باران گناه کرده، مأیوس نشود.

کتاب “نفحات الانس” جامی در بین تصوف از اعتبار خاص و بالایی برخوردار است. برخی از کرامات این کتاب، به حدی عجیب‌وغریب است که خواننده را دچار بهت و حیرت می‌کند. کما اینکه جامی در نفحات الانس می‌گوید: «عشق و شور بر «شبلی» غلبه کرد، خود را در دجله انداخت، دجله با موجی او را پس زد، خود را به آتش افکند در او اثر نکرد، خود را در قفس شیران گرسنه انداخت از او رمیدند، بالای کوهی رفت و خود را انداخت، اما بادی او را در آغوش گرفت و آرام بنشاند.» (نفحات الانس، ص 267) یا می‌نویسد: «شیخ سدرائی روزی هفتاد هزار ختم قرآن می‌کرد و مولوی در هر چهار قدم یک ختم قرآن می‌کرد.» (همان، ص 563) اما دروغگویی تا کجا؟ چطور شخصیتی همچون جامی به خود اجازه می‌دهد فهم و شعور دیگران را نادیده بگیرد و این‌چنین دروغ‌هایی بگوید که در تصورات عقلی انسان نیز نمی‌گنجد. دروغ‌هایی که بیشتر به معجزه شباهت دارد تا کرامت! آنچه جامی برای شبلی نقل کرده است، به‌عنوان معجزه به‌صورت یک جا برای هیچ‌یک از انبیاء و ائمه اطهار (علیهم‌السلام) نیز رخ نداده است.

پی‌نوشت:
جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ناشر اطلاعات، تهران، ۱۳۷۰، ص 267

نكته اول: تاثير نماز بر بهداشت خواب

هر انسان طبيعي در حدود 3/1 عمر خود را در خواب به سر مي برد و تاثير خواب بر روان و جسم انسان از دانسته هاي مسلم علم پزشكي است . بطوريكه امروزه تغييرات خواب انسان از پيش آگهي هاي مهم و قابل توجه در زمينه ابتلا به بيماريها ، به حساب مي آيد .

به عنوان مثال ، در اشخاص مبتلا به افسردگي ، ميزان خواب به نحو چشمگيري ، افزايش و يا به ندرت ، كاهش پيدا مي كند . تغييرات خواب انسان در بيماريهاي جسمي نيز بسيار چشمگير است ، بخصوص اگر تاثير ناراحتي هاي روان انسان بر جسم او را در نظر داشته باشيم و به ياد آوريم كه بيش از 60 درصد مراجعه كنندگان به بيمارستانهاي عمومي ، در واقع از يك مشكل رواني رنج مي برند.

به اين ترتيب ايجاد بهداشت خواب ، در واقع يك ركن مهم بهداشت رواني و جسمي به حساب مي آيد و هر عاملي كه در تنظيم بهداشت خواب موثر باشد ، پيشگيري كننده و حتي درمانگر بسياري از بيماريهاي جسمي و رواني است .

امروزه ، نخستين اصلي كه در ايجاد بهداشت خواب ، توسط جديدترين منابع علمي دنيا توصيه مي شود بيدار شدن هر صبح سر يك موقع مشخص از خواب است (1)

يك نگاه كلي به جدول اوقات شرعي ، نشان مي دهد ، كه وقت نماز صبح ، در تمام طول سال ، با در نظر گرفتن تغييرات ناشي از حركات وضعي و انتقالي زمين ، زمان ثابتي است و اقامه كننده نماز صبح ، با برخاستن پس از اذان در واقع اساسي ترين گام را در جهت رعايت بهداشت خواب و در نتيجه آن ، سلامت بدني و تعادل رواني برداشته است.

نكته دوم: تاثير نماز بر بيماري افسردگي

حضرت علي (ع) :

“ خداوند هر گاه خيري بر بنده اش بخواهد

به او كم خوابي و كم خوري و كم حرفي را تلقين مي كند .”

 حال در ادامه همان موضوع بايد گفت كه دانش پزشكي ظرف چند دهه اخير موفق به اكتشاف مهمي پيرامون خواب شده است و آن كشف بخشي مهم در طول خواب انسان به نام خواب REM بوده است .(2) پس از آنكه حدود 45 دقيقه از به خواب رفتن انسان گذشت ، مرحله REM آغاز مي شود و به مدت كوتاهي حدود 10 تا 15 دقيقه ادامه مي يابد .

در طول مرحله REM از خواب ، به طرز اسرار آميزي تمام عضلات اسكلتي بدن از كار مي افتد و شخص كاملا بي حركت مي شود و نوار مغزي شخص به جاي حالت خواب ، حالت بيداري كامل را نشان مي دهد . بطوريكه در اين حالت مغز از فعاليت بالايي برخوردار است .

در طي REM درجه حرارت بدن و ضربان قلب به طور غير منتظره بالا مي رود و حركات سريعي در چشمان فرد ديده مي شود كه وجه تسميه اين مرحله نيز مي باشد ( مرحله حركات سريع چشم RAPID EYE MOVEMENT) و چنانچه شخص را در اين حالت بيدار كنيم به احتمال بسيار قوي ابراز مي كند كه در حال خواب ديدن بوده است .

مرحله REM پس از 10 تا 15 دقيقه متوقف مي شود و پس از آن در طول خواب و به طور دوره اي و بطور منظم تكرار مي شود . با اين وجود كل دوران R EM در طول يك خواب 8 ساعتي در اشخاص طبيعي 90 دقيقه خواهد بود و قسمت اعظم آن در ساعات نزديك به صبح به وقوع مي پيوندد.

امروزه دانش پزشكي به اثبات رسانده است كه در بيماري افسردگي يكي از تظاهرات مهم ، افزايش يافتن طول خواب REM نسبت به ميزان طبيعي است . بطوريكه شخص افسرده به ميزاني بيش از ساير اشخاص خواب مي بيند . يعني زمان بيشتري را در مرحله REM بسر مي برد .

از اين جهت يك مبناي مهم در توليد داروهاي ضد افسردگي ايجاد داروهايي است كه كاهش دهنده مرحله REM خواب باشند .( از جمله داروهاي ضد افسردگي 3 حلقه اي )

علاوه بر اين يك روش درماني جديد براي بيماران افسرده ، بيدار نگه داشتن آنها ، براي كاهش ميزان REM مي باشد . زمان نماز صبح كه در سوره مباركه “ اسراء ” با عنوان “ ان قران الفجر كان مشهودا ” از آن نام برده شده است و مورد تاكيد فراوان مي باشد . بگونه اي قرار گرفته است كه سبب كاهش دادن قابل ملاحظه ميزان خواب REM در اشخاص مي شوود . همانطور كه خوانديد قسمت اعظم خواب REM در حوالي صبح بوقوع مي پييوندد و چنانچه شخص خود را ملزم به بيداري صبحگاهي كند در حقيقت جلوي ورود خود به مرحله قابل توجهي از خواب REM را گرفته است .

از اين جهت بيداري صبحگاهي براي نماز خود به تنهايي مي تواند به عنوان واكسني در پيشگيري از افسردگي و حتي دارويي در درمان افسردگي مطرح باشد . لازم به توضيح است كه خواب REM در حد تعادل براي سلامت و رفع خستگي لازم است اما زيادي آن منجر به مشكلات مختلف از جمله افسردگي مي شود و نقش نماز بعنوان متعادل كننده ميزان REM مطرح است .

(1)ترجمه فارسي روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ، دكتر نصرت اله پور افكاري ـ جلد سوم صفحه111.
(2) - در مورد خواب REM و ويژگيهاي آن مطلب از : “ روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ” ترجمه فارسي دكتر پور افكاري اقتباس شده است .

سلمان_فارسی(3)
?در انطاکیه به آن صومعه رفتم و مى ‏گفتم: أشهد أن لا إله إلّا اللَّه و أنّ عيسى روح اللَّه و انّ محمّدا حبيب اللَّه.
بزرگ دیر به من رو كرد و گفت: آيا تو روزبه هستى؟ گفتم: آرى، گفت: بالا بيا و من هم به نزد او بالا آمدم و دو سال تمام او را خدمت كردم و وقتى كه نزديك وفاتش شد، گفت: من به زودى خواهم مرد، گفتم: مرا به كه مى‏ سپارى؟ گفت: كسى را نمى‏ شناسم كه هم عقيده من باشد مگر راهبى در اسكندريّه، چون به نزد او رفتى سلام مرا به او برسان و اين لوح را به او بده و چون مرد او را غسل و كفن كرده و دفنش نمودم و لوح را برگرفته و به آن صومعه رفتم و مى‏ گفتم: أشهد أن لا إله إلّا اللَّه و أنّ عيسى روح اللَّه و أنّ محمّدا حبيب اللَّه.
مرد ديرنشين رو به من آورد و گفت: آيا تو روزبه هستى؟ گفتم: آرى، گفت: بالا بيا و من هم به نزد او بالا آمدم و دو سال كامل به او خدمت كردم و چون وفات او نزديك شد به من گفت: من خواهم مرد، گفتم: مرا به كه مى‏ سپارى؟ گفت: كسى را در دنيا نمى‏ شناسم كه هم عقيده من باشد و ولادت محمّد بن عبد اللَّه بن عبد المطلب نزديك است و چون به نزد او رفتى سلام مرا به او برسان و اين لوح را به او بده.
چون وفات كرد او را غسل و كفن كرده و دفنش نمودم و لوح را برگرفته و بيرون آمدم…
(بعد از خروج از دیر) با گروهى همنشين شده و به‏ آنها گفتم: آيا غذا و نوشیدنی به من مى ‏دهيد تا من هم خدمت شما را به جا آورم؟
گفتند: آرى، چون خواستند غذا بخورند گوسفندى را بسته و آن را زدند تا مرد و بخشى از آن را كباب و بخشى ديگر را بريان كردند و من از خوردن آن ابا كردم.
?گفتند: بخور، گفتم: من غلام ديرنشين هستم و ديرنشينان گوشت نمى‏ خورند، آن قدر مرا كتك زدند كه نزديك بود بميرم، يكى از ايشان گفت: دست از او بداريد تا شرابتان بيايد كه او نخواهد نوشيد و چون شراب را آوردند گفتند: بنوش! گفتم: من غلام ديرنشين هستم و ديرنشينان خمر نمى ‏نوشند، پس بر من حمله آورده و مى ‏خواستند مرا بکشند، گفتم: اى قوم مرا نزنيد و نكشيد كه به بندگى شما اعتراف مى‏كنم و برده يكى از آنها شدم و او مرا برد و به يك يهودى به سيصد درهم فروخت.
? او از داستان من پرسيد و من او را آگاه كردم و گفتم: من گناهى ندارم جز آنكه دوستدار محمّد و جانشين اويم. يهودى گفت: من تو و محمّد را دشمن مى ‏دارم و مرا به بيرون خانه‏ اش برد و يك تلّ ريگ در مقابل خانه‏ اش ?بود و گفت: اگر تا صبح اين ريگها را از اينجا بر ندارى و به جاى ديگر نبرى تو را خواهم كشت و من هم شروع كرده و تمام شب بدان كار مشغول شدم…
(?برگرفته از کتاب كمال الدين و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج‏1، ص 163)